UCHWAŁA

ORGANÓW NACZELNEJ IZBY LEKARSKIEJ

z dnia 11 grudnia 2021 r.

w sprawie upamiętnienia 100-lecia lekarskiego samorządu zawodowego

100 lat temu, na mocy ustawy z 2 grudnia 1921 r. o ustroju i zakresie działania Izb Lekarskich utworzono na ziemiach polskich samorząd zawodowy lekarzy. Zadaniem utworzonej wówczas Naczelnej Izby Lekarskiej i wojewódzkich izb lekarskich było m.in. porządkowanie spraw dotyczących interesów i bytu stanu lekarskiego, określanie obowiązków lekarzy względem społeczeństwa, poprawianie relacji między lekarzami, jak również obrona ich praw i godności oraz współdziałanie z urzędami państwowymi w sprawach zdrowia publicznego.

W ten sposób w naszym kraju, który po ponad 120 latach zaborów odzyskał niepodległość, rozpoczęto na mocy prawa budowę wspólnoty zawodowej środowiska lekarskiego. Zadanie to nie było łatwe, ponieważ scalenia wymagały trzy części Polski różniące się stopniem rozwoju i porządkiem prawnym. W okresie międzywojennym udało się położyć fundamenty samorządności lekarskiej, takie jak troska o budowanie etosu zawodowego i godności stanu lekarskiego czy wewnętrzna konsolidacja środowiska. W 1938 r. stworzono samorząd zawodowy lekarzy dentystów, ale z powodu II Wojny Światowej, efekty wytężonych wysiłków na rzecz jego podwalin nie miały szans objawić się w pełnej krasie. Pozostały jednak one w świadomości lekarzy dentystów.

Po koszmarze wojny, w czasie której bezwzględnie obchodzono się z inteligencją, w tym lekarzami, nadeszły czasy powojennego totalitaryzmu. Władza komunistyczna nie chciała utrzymywać autonomii środowiska czy jakichkolwiek form samostanowienia, dlatego w 1950 roku zlikwidowano samorząd lekarski i zawłaszczono jego majątek.

Przywrócony dopiero na mocy ustawy z 17 maja 1989 roku o izbach lekarskich samorząd zawodowy lekarzy i lekarzy dentystów stał się ponownie podstawową płaszczyzną współpracy i współdecydowania środowisk lekarskich o swoich istotnych sprawach. Wraz ze zmianą ustroju politycznego przyszła decentralizacja zadań państwa i powierzenie odrodzonym izbom lekarskim pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu oraz reprezentowanie zbiorowych interesów środowiska lekarskiego.

Wzorowana na praktykowanych w wielu dojrzałych demokracjach idea samostanowienia sprawdziła się znacznie lepiej niż odgórne sterowanie sprawami ważnymi dla środowiska lekarskiego przez administrację państwową.  

Po roku 1989 izby lekarskie uzyskały podmiotowość prawną, własne kompetencje związane z reprezentowaniem środowiska lekarskiego i zajmowaniem stanowiska także w ważnych sprawach dotyczących zdrowia publicznego i organizacji opieki zdrowotnej w Polsce, a z biegiem czasu także ekonomiczną zdolność do wspierania lekarzy i lekarzy dentystów w kształceniu podyplomowym czy możliwość udzielania pomocy socjalnej potrzebującym Koleżankom i Kolegom oraz ich rodzinom.

Burzliwa historia Polski i polityczne zmiany miały swoje odzwierciedlenie w samorządności lekarskiej. Przyniosły wiele bolesnych lekcji, ale jednak zawsze – mimo oporu władz wobec naszych działań - idea autonomii zawodowej i inteligenckiego etosu była i jest nam bardzo bliska. Istnienie lekarskiego samorządu zawodowego daje naszemu środowisku poczucie wspólnoty i możliwość brania realnej współodpowiedzialności za sprawy, które dotyczą wykonywania zawodu lekarza oraz lekarza dentysty, a także leczenia i zdrowia naszych pacjentów. Tak też widzieli to nasi poprzednicy, którzy tworzyli lekarską społeczność, dbali o jej rozwój, zachowanie wartości nawet w najtrudniejszych czasach.

Z okazji 100-lecia Naczelna Izba Lekarska oddaje hołd twórcom samorządu, wielkim mistrzom naszego zawodu, którzy przez lata ten samorząd wspierali oraz wszystkim osobom zaangażowanym w działalność izb lekarskich na przestrzeni tych lat.

W imieniu Naczelnej Rady Lekarskiej:	Prezes Andrzej Matyja
W imieniu Naczelnego Sądu Lekarskiego:	Przewodniczący Jacek Miarka
Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej	Grzegorz Wrona
W imieniu Naczelnej Komisji Rewizyjnej	Przewodnicząca Jolanta Orłowska-Heitzman