APEL NR 5/23/P-IX

PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ

z dnia 7 lipca 2023 r.

do lekarzy w sprawie wystawiania recept

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej apeluje do lekarzy i lekarzy dentystów o wystawianie recept z zachowaniem standardów właściwej opieki nad pacjentem i zasad określonych w Kodeksie Etyki Lekarskiej.

Należy przypomnieć, że teleporada jest świadczeniem zdrowotnym – tyle że udzielanym na odległość przy użyciu systemów teleinformatycznych lub systemów łączności. Wobec tego wystawienie recepty pacjentowi korzystającemu z teleporady powinno odpowiadać wszelkim standardom wymaganym od świadczenia zdrowotnego, a lekarz wystawiający receptę podlega zasadom określonym w Kodeksie Etyki Lekarskiej.

Produkty lecznicze objęte kategorią dostępności „wydawane z przepisu lekarza - Rp" wymagają wzmożonego nadzoru nad ich przepisaniem, ponieważ zgodnie z zasadami oznaczania kategorii dostępności leków są to produkty, które:

1. mogą stanowić bezpośrednie lub pośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, nawet wówczas, gdy są stosowane prawidłowo bez nadzoru lekarskiego, lub
2. mogą być często stosowane nieprawidłowo, czego wynikiem może być bezpośrednie lub pośrednie zagrożenie zdrowia ludzkiego, lub
3. zawierają substancje, których działanie lecznicze lub niepożądane działania wymagają dalszych badań, lub
4. są przeznaczone do podawania pozajelitowego.

Nie należy negować zalet świadczeń zdrowotnych w formie teleporady. Ich rola jest nie do przecenienia, szczególnie jeśli uwzględnić niedawny okres pandemii. Teleporada stanowi uznany na świecie sposób sprawowania opieki nad pacjentem i może być traktowana jako jeden ze standardów postępowania medycznego pod warunkiem podejmowania działań lekarskich z należytą starannością. Elementem porady lekarskiej jest, w zależności od stanu zdrowia pacjenta, także wystawienie recepty.

Samorząd lekarski dostrzega jednak różnice między możliwością udzielania przez lekarzy świadczeń zdrowotnych w formie teleporady, a współpracą z firmami, które oferują za pośrednictwem sieci internet usługi polegające na wystawieniu recept zgodnych z zamówieniem pacjenta (tzw. receptomatów).

Katalog podstawowych obowiązków lekarza wynikających z przepisów oraz zasad etyki lekarskiej pozostaje niezmienny, niezależnie od sposobu realizacji porady lekarskiej – główne zasady dotyczące udzielania teleporad przy wykorzystaniu technologii telemedycznych oraz porad osobistych są takie same.

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej przypomina, że Komisja Etyki Lekarskiej Naczelnej Rady Lekarskiej w stanowisku z dnia 12 lutego 2023 r. w sprawie zjawiska komercyjnego wystawiania recept i zwolnień online krytycznie oceniła oferowane w internecie usługi odpłatnego wystawiania recept i zwolnień w sytuacjach, kiedy wystarczającym do otrzymania recepty jest wypełnienie krótkiej ankiety niespełniającej kryterium badania podmiotowego i sugerującej pacjentowi objawy, pacjent nie ma jakiegokolwiek kontaktu z lekarzem, finalizacja usługi następuje w niezwykle krótkim czasie, a pacjent nie był wcześniej badany i leczony przez lekarza wystawiającego receptę.

To lekarz powinien podejmować decyzję czy w ustalonym stanie faktycznym w ogóle możliwe jest przeprowadzenie teleporady, natomiast o wystawieniu recepty po przeprowadzeniu badania w formie teleporady decydują względy medyczne, a nie wyłącznie oczekiwania poparte uiszczeniem opłaty za usługę.

Realizując zadanie sprawowania pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu lekarza w Polsce oraz kierując się troską o zachowanie należytych standardów zawodowych w granicach interesu publicznego oraz dbając o bezpieczeństwo pacjentów, samorząd lekarski analizuje zgłaszane przypadki wystawiania recept w ramach podmiotów oferujących płatne uzyskanie e-recepty pod kątem naruszenia przez lekarza zasad etyki lekarskiej oraz wszczyna postępowania z zakresu odpowiedzialności zawodowej.