Dzięki działaniom NIL: koniec pobłażania dla agresji wobec lekarzy

W obliczu narastającej agresji wobec lekarzy, pielęgniarek, ratowników medycznych i innych przedstawicieli zawodów medycznych, Prokurator Generalny Adam Bodnar wydał 14 lipca 2025 roku długo oczekiwane wytyczne, które mają usprawnić i zaostrzyć reakcję organów ścigania w przypadku przestępstw popełnianych na szkodę osób udzielających świadczeń zdrowotnych. To wyraźny sygnał dla środowiska medycznego – państwo zamierza reagować szybko, stanowczo i skutecznie.

Zgodnie z nowymi wytycznymi, prokuratorzy mają obowiązek natychmiastowego podejmowania czynności po uzyskaniu informacji o napaści – zarówno fizycznej, jak i słownej – na lekarzy czy personel medyczny. Każde tego rodzaju zdarzenie ma być traktowane z najwyższym priorytetem. Działania mają być podejmowane z urzędu, a w przypadkach uzasadnionych – postępowania karne powinny być wszczynane bezzwłocznie. Prokuratorzy zostali zobowiązani do stałej współpracy z policją, w celu szybkiego przekazywania informacji i skutecznego ścigania sprawców. W sprawach tych rekomenduje się stosowanie trybu przyspieszonego oraz kwalifikowanie czynów jako przestępstw o charakterze chuligańskim – co pozwala sądom orzekać surowsze kary.

Wytyczne akcentują też potrzebę zapewnienia kompleksowej ochrony pokrzywdzonym: poprzez występowanie o środki kompensacyjne – zadośćuczynienia, obowiązek naprawienia szkody, a także publiczne przeprosiny czy upublicznienie wyroków skazujących. Każde orzeczenie sądu ma być oceniane przez prokuraturę pod kątem adekwatności wymierzonej kary, a w razie wątpliwości – poddawane apelacji. Prokuratorzy zostali również zobowiązani do corocznego raportowania działań w tym zakresie – w tym liczby postępowań i skuteczności przyjętych rozwiązań.

To konkretna odpowiedź na zjawisko, które w ostatnich latach przybrało niepokojące rozmiary. Coraz częściej dochodzi do ataków na lekarzy – w izbach przyjęć, na SOR-ach, w karetkach, a nawet w gabinetach POZ. W wielu przypadkach agresja ta pozostawała dotąd bezkarna lub kończyła się symbolicznie niskimi karami. Dzięki nowym wytycznym sytuacja ma się zmienić. W ocenie środowiska lekarskiego, może to być przełom w budowaniu realnego poczucia bezpieczeństwa osób wykonujących zawody medyczne.

„To ważny sygnał ze strony państwa: bezpieczeństwo osób niosących pomoc medyczną nie może być dłużej ignorowanej. Prokuratura po konsultacji z NIL wprowadza nowe wytyczne -  każdy  lekarz, pielęgniarka czy ratownik musi mieć pewność, że prawo stoi po jego stronie, gdy staje się ofiarą agresji. Te wytyczne to krok w dobrą stronę – pokazują, że przemoc wobec medyków nie będzie dłużej tolerowana ani marginalizowana. Najważniejsze, aby teraz organy państwa wcieliły te przepisy w życie - będziemy się temu przyglądać ” mówi Łukasz Jankowski, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej.

Warto przypomnieć, że już dziś osoby wykonujące zawód lekarza, pielęgniarki, ratownika medycznego czy położnej korzystają z ochrony prawnej właściwej funkcjonariuszom publicznym – jednak przepisy te były dotąd zbyt rzadko stosowane w praktyce. Wytyczne Prokuratora Generalnego przypominają, że każde naruszenie nietykalności cielesnej, groźby, znieważenie czy inne formy agresji wobec medyków muszą spotykać się z szybką i stanowczą reakcją organów ścigania i sądów. Tylko wtedy lekarze będą mogli pracować w poczuciu bezpieczeństwa, a pacjenci – korzystać z pomocy bez obawy, że personel będzie zniechęcony lub zastraszony.

Naczelna Izba Lekarska apeluje do wszystkich lekarzy i przedstawicieli zawodów medycznych, by nie pozostawiali takich incydentów bez reakcji. Każdy przypadek agresji należy zgłaszać – organy ścigania mają obecnie wyraźne narzędzia i zobowiązania do działania. NIL monitoruje wdrażanie wytycznych i służy wsparciem prawnym w trudnych sprawach.

Link do wytycznych:

https://www.gov.pl/web/prokuratura-krajowa/wytyczne-prokuratora-generalnego-w-sprawie-prowadzenia-postepowan-o-przestepstwa-popelniane-na-szkode-osob-udzielajacych-swiadczen-zdrowotnych