Szczepienia w aptekach – szansa czy zagrożenie? Stanowisko Prezydium NRL

STANOWISKO Nr 68/25/P-IX

PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ

z dnia 8 sierpnia 2025 r.

w sprawie projektu obwieszczenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych przeprowadzanych w aptece, które mogą być w całości lub w części finansowane ze środków publicznych

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej po zapoznaniu się z projektem obwieszczenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych przeprowadzanych w aptece, które mogą być w całości lub w części finansowane ze środków publicznych, przekazanym przy piśmie Zastępcy Dyrektora Departamentu Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia Pana Kuby Sękowskiego z dnia 30 lipca 2025 r. (znak: ZPŚ.0210.10.2025.JK) przedstawia następujące uwagi do przedmiotowego projektu.

Projekt obwieszczenia stanowi realizację upoważnienia ustawowego dla Ministra właściwego do spraw zdrowia wynikającego z art. 19 ust. 2b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 5 grudnia 2008 r. i przewiduje zapewnienie dostępu do szeregu szczepień ochronnych, które będą wykonywane w aptekach. Takie rozwiązanie może znacząco wpłynąć na poprawę profilaktyki chorób zakaźnych w populacji dorosłych. Decentralizacja profilaktyki zdrowotnej mająca na celu odciążenie placówek podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), pozwalająca na otrzymanie zalecanego szczepienia ochronnego w dogodnym miejscu, powinna przyczynić się do poprawy dostępności do tych placówek.

Za priorytet proponowanego rozwiązania Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej uznaje zwiększenie odporności populacyjnej. Ponadto, należy zauważyć, że przedstawiane rozwiązanie pozwoli na szybszą reakcję w przypadku ewentualnych sytuacji zagrożenia epidemicznego.

Opierając się o doświadczenia własne w tym zakresie, Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej stoi na stanowisku, że szczepienia powinny być wykonywane wyłącznie w placówkach ochrony zdrowia. Istotnym jest, że placówki te – mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa – jako jedyne dają rękojmię odpowiedniego przygotowania pod względem lokalowym i sprzętowym. Powyższe przekłada się nie tylko na bezpieczeństwo pacjentów, ale również daje gwarancje zapewnienia intymności udzielanego świadczenia oraz ochrony i poufności danych.

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej zwraca uwagę, że niedostępność kwalifikującego do szczepienia farmaceutę do dokumentacji medycznej osoby poddawanej szczepieniu stwarza realne ryzyko wystąpienia powikłań poszczepiennych. W szczególności trzeba mieć na uwadze powyższe ryzyko w przypadku pacjentów z chorobami takimi jak m.in. cukrzyca, nowotwory, choroby autoimmunologiczne, HIV / AIDS. W wymienionych przypadkach należy uznać, że decyzja o poddaniu pacjenta szczepieniu powinna nadal należeć do lekarza posiadającego pełną wiedzę na temat stanu zdrowia pacjenta i prowadzonych terapii.

Podnosząc powyższe uwagi Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej rekomenduje dokonanie przeglądu istniejących wytycznych i wymogów organizacyjnych dla aptek.

W ocenie Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej istnieje pilna potrzeba propagowania działań o charakterze edukacyjnym w zakresie przekazywania przez pacjentów pełnej dokumentacji medycznej przed przystąpieniem do szczepienia.

U podstaw proponowanych rozwiązań bezwzględnie powinno stać bezpieczeństwo i ochrona pacjentów przed skutkami zdarzeń niepożądanych.