Rządowy Szczyt Medyczny – początek reformy czy polityczny spektakl?

Celem organizowanego przez Ministerstwo Zdrowia Szczytu Medycznego pod hasłem „Bezpieczny Pacjent” było omówienie aktualnej sytuacji w ochronie zdrowia oraz zaprezentowanie przez rząd planów dotyczących rozwoju i reformy systemu. Z ramienia Naczelnej Rady Lekarskiej w Szczycie uczestniczyli prezes Łukasz Jankowski i wiceprezes Paweł Barucha.

- Uważamy, że samo podjęcie dyskusji na najwyższym szczeblu państwowym o problemach ochrony zdrowia jest krokiem w dobrą stronę. Cieszy deklaracja Pana Premiera o priorytetowym traktowaniu tej sfery. Cieszę się też, że z ust Pana Premiera padły słowa o konieczności wycofania się ze szkodliwej i nieprawdziwej narracji, jakoby to lekarze odpowiadali za kryzys finansowy ochrony zdrowia. Mam nadzieję, że Szczyt stanie się impulsem do głębokich i realnych reform w systemie ochrony zdrowia – powiedział prezes Jankowski, dzieląc się swoimi refleksjami po zakończeniu spotkania.

Jednocześnie szef samorządu lekarskiego wyraził pewien niedosyt w odniesieniu do przebiegu Szczytu. - W naszej ocenie, formuła wydarzenia, w której dominowały prezentacje i ograniczone możliwości dialogu, uniemożliwiła pełną wymianę poglądów i konstruktywną dyskusję. Zabrakło nam konkretnych rozwiązań, a także szerszego uwzględnienia perspektywy pacjentów i lekarzy oraz realnych problemów, z którymi boryka się system ochrony zdrowia na co dzień – dodał prezes NRL. W kontekście jutrzejszego Szczytu Zdrowia organizowanego przez Prezydenta RP, wyraził nadzieję na bardziej otwartą i merytoryczną dyskusję.

W wydarzeniu wzięli udział m.in. Prezes Rady Ministrów Donald Tusk, szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Zbigniew Bogucki, Minister Zdrowia Jolanta Sobierańska-Grenda i przedstawiciele ministerstw, Narodowego Funduszu Zdrowia, organizacji pacjentów, samorządów zawodów medycznych, stowarzyszeń szpitali oraz jednostek samorządu terytorialnego.

Premier RP, podczas wystąpienia, podkreślił, że rząd nie planuje podwyżki składki zdrowotnej. Zapewnił również o wypłacalności NFZ, zaznaczając, że Fundusz jest rzetelnym płatnikiem.

W trakcie Szczytu premier wskazał na brak wystarczających środków finansowych w systemie, aby zaspokoić w pełni potrzeby pacjentów i personelu medycznego. Zaznaczył, że obecna sytuacja wymaga skoncentrowania się na rozwiązywaniu problemów, a nie na poszukiwaniu winnych. Premier podkreślił również potrzebę budowania atmosfery współpracy, a nie konfliktu między lekarzami a pacjentami.

Minister Zdrowia podsumowała dotychczasowe działania i projekty resortu, koncentrując się na kluczowych obszarach reformy systemu ochrony zdrowia. Szczególny nacisk położono na:

• Optymalizację struktury szpitalnej: Ministerstwo Zdrowia planuje działania zmierzające do usprawnienia funkcjonowania szpitali, w tym poprzez zachęcanie do dobrowolnej konsolidacji i łączenia usług regionalnych grup podmiotów leczniczych. Na ten cel przeznaczony zostanie 1 mld zł z Funduszu Medycznego.
• Wykorzystanie kompetencji personelu medycznego: w tym zakresie Minister Zdrowia oczekuje wsparcia samorządów zawodowych, co ma na celu poprawę dostępności i jakości świadczeń, a także optymalizację kosztów. Podkreśliła także potrzebę współdziałania, a nie konfliktów między samorządami w zakresie ich uprawnień.
• Dostosowanie do wyzwań demograficznych: Ministerstwo Zdrowia planuje działania mające na celu sprostanie wyzwaniom demograficznym, w tym starzeniu się polskiego społeczeństwa. Resort zachęca szpitale do przeprofilowania działalności, aby zapewnić odpowiednią opiekę medyczną osobom starszym. W tym kontekście podkreślono znaczenie ambulatoriów pediatrycznych oraz wzmocnienie bezpieczeństwa przyszłych mam, poprzez wprowadzenie nowego świadczenia realizowanego przez położne w szpitalach bez oddziałów położniczych.

Minister Finansów Andrzej Domański podsumował kwestię wydatków i nakładów na ochronę zdrowia, w tym przychodów Narodowego Funduszu Zdrowia ze składki zdrowotnej. NRL z zadowoleniem przyjmuje deklaracje dotyczące finansowania systemu, jednocześnie podkreślając konieczność efektywnego gospodarowania środkami i priorytetowego traktowania potrzeb pacjentów.

Szczególne zainteresowanie wzbudziło wystąpienie gen. broni. Grzegorza Gieleraka, dyrektora Wojskowego Instytutu Medycznego, który podkreślił kluczową rolę integracji zasobów cywilnych i wojskowych w kontekście wyzwań związanych z obecną sytuacją geopolityczną. Gen. Gielerak wskazał na doświadczenia płynące z wojny na Ukrainie, uwypuklając znaczenie gotowości na potencjalne konflikty zbrojne, oraz identyfikując deficyty, takie jak brak wystarczających szkoleń specjalistycznych oraz nieskuteczne procedury współdziałania. Te obszary wymagają natychmiastowych działań naprawczych.

Uznanie budzi stanowisko Wicemarszałek Sejmu RP Moniki Wielichowskiej, która zwróciła uwagę na kluczową rolę profilaktyki w zapewnieniu bezpieczeństwa pacjentów. Pani Marszałek podkreśliła, że leczenie nie powinno zaczynać się w szpitalu, ale znacznie wcześniej, poprzez działania profilaktyczne. W kontekście dyskusji o oszczędnościach w systemie, ograniczenia finansowe nie mogą dotyczyć właśnie tego obszaru. Inwestycja w profilaktykę to bowiem inwestycja nie tylko w zdrowie społeczeństwa, ale również w przyszły rozwój gospodarczy kraju.

Po wystąpieniach przedstawicieli rządu odbyła się sesja pytań i odpowiedzi, w której głos zabrał prezes NRL Łukasz Jankowski, podsumowując kluczowe wnioski z perspektywy środowiska lekarskiego.

W swojej wypowiedzi podkreślił dwa pozytywne aspekty, które wynikają z dzisiejszego spotkania:

1. Deklaracja rządu o priorytetowym traktowaniu ochrony zdrowia: Obecność na Szczycie przedstawicieli najwyższych władz państwowych, w tym Premiera, jest wyraźnym sygnałem, że ochrona zdrowia staje się głównym tematem rozmów i działań, co jest niezwykle istotne w kontekście wyzwań, przed którymi stoi system.
2. Koniec z szukaniem „kozła ofiarnego”: Szef samorządu lekarskiego pozytywnie ocenił słowa Premiera, które wskazują na odejście od narracji obarczającej lekarzy odpowiedzialnością za kryzys w ochronie zdrowia. Zwrócił uwagę, że epatowanie wysokimi zarobkami nielicznej grupy lekarzy nie jest rozwiązaniem problemów systemowych. Prezes Jankowski wyraził nadzieję, że rząd dostrzega prawdziwe przyczyny problemów, które ujawniły się w kontekście zagrożeń wojennych, ale są odzwierciedleniem problemów w całym publicznym systemie ochrony zdrowia.

Prezes NRL zwrócił również uwagę na ważną i jasną diagnozę Premiera dotyczącą niewystarczających środków finansowych na ochronę zdrowia, co jest kluczowe dla budowania przyszłych rozwiązań. Podkreślił, że brak strategii jest problemem, ale dialog, który jest inicjowany, jest krokiem w dobrą stronę. Zaznaczył, że dzisiejszy rządowy Szczyt, a także zaplanowane na jutro spotkanie u Pana Prezydenta, stanowią początek procesu, który musi skutkować konkretnymi działaniami.

- Zadeklarowaliśmy Pani Minister, w trakcie naszego spotkania w Naczelnej Radzie Lekarskiej, że będziemy chcieli wspierać Panią Minister, jeżeli chodzi o odwrócenie skutków reformy, która przerzuciła część świadczeń z budżetu państwa, dociążając Narodowy Fundusz Zdrowia. Być może w 2023 roku to było uzasadnione. Dziś widzimy, że dociążenie funduszu o dodatkowe obowiązki tak naprawdę stworzyło lukę budżetową. To również pytanie do Pana Ministra Domańskiego - czy jest wola polityczna, żeby to odwrócić skutki tej reformy i dzięki temu odciążyć budżet Narodowego Funduszu Zdrowia? – zapytał prezes Jankowski.

Szefowa resortu w odpowiedzi poinformowała o trwających rozmowach z Ministerstwem Finansów w tej sprawie, wskazując na złożoność problemu w kontekście deficytu budżetowego. Zaznaczyła, że obecnie kwota zadań przejętych z budżetu państwa wynosi 11 miliardów złotych, a rozmowy będą kontynuowane.

Prezes NRL podkreślił, że w trakcie obrad zabrakło rzetelnej oceny stanu obecnego, a dyskusja skupiła się na aspektach pozytywnych. - Zabrakło nam realnej oceny sytuacji i dyskusji o tym, jak poprawić leczenie i jakość opieki nad pacjentem. Dzisiejsze wydarzenie miało w sobie więcej z „teatru” niż z realnego rozwiązywania problemów – skomentował w rozmowie z mediami. Wyraził nadzieję, że oba szczyty – rządowy i prezydencki okażą się jednak początkiem zmian w systemie ochrony zdrowia. Samorząd lekarski oczekuje na dalsze działania rządu, które przełożą się na poprawę warunków pracy personelu medycznego i zwiększenie dostępności oraz jakości świadczeń dla pacjentów.