Wyniki raportu badawczego 3XM - #7 śniadanie prasowe

Dn. 20.01. 2025 r. w siedzibie Naczelnej Izby Lekarskiej odbyło się #7 śniadanie prasowe poświęcone prezentacji raportu prezentującego końcowe wyniki badania „3XM – diagnoza postaw lekarzy wobec form zatrudnienia i proponowanego modelu wynagrodzeń”, przeprowadzonego przez Ośrodek Badań i Analiz COBIK NIL pod kierownictwem eksperta NRL ds. badań i analiz Artura Białoszewskiego. W wydarzeniu wziął udział prezes NRL Łukasz Janowski, dr Artur Drobniak - dyrektor COBIK NIL i Artur Białoszewski - wykładowca akademicki, ekspert COBIK NIL.

Temat wynagrodzeń nie jest tylko tematem cyferek na koncie, ale jest tematem bardzo szerokim, systemowym, chcemy odczarować ten temat i pokazać, że nie jest to tylko rozmowa o lekarzach, ale tak naprawdę rozmowa o pacjentach – powiedział otwierając spotkanie prezes NRL Łukasz Jankowski.

Szczegóły badania

W badaniu wzięło udział 7605 lekarzy i lekarek. Ze względu na kryteria jakościowe do dalszej analizy włączono 5599 ankiet. Udział kobiet wyniósł 50,5%, natomiast mężczyzn – 49,5%. Pod względem struktury wiekowej najliczniej reprezentowani byli lekarze w wieku 30–39 lat (42,2%). Kolejną grupę stanowili respondenci w wieku 40–49 lat (18,7%), następnie 50–59 lat (16,9%) oraz poniżej 30 lat (10,1%). Udział osób w wieku 60–69 lat wyniósł 9,2%, a w wieku 70 lat i więcej – 2,9%.

Największa część badanych (66,2%) miała już ukończoną specjalizację, 22,9% znajdowało się w trakcie specjalizacji, a 3,7% stanowili lekarze bez specjalizacji. Ponadto, wśród lekarzy dentystów 3,5% nie posiadało specjalizacji, 2,7% miało ukończoną specjalizację, a 0,8% było w trakcie jej realizacji. Udział lekarzy stażystów wyniósł 0,2%, a lekarzy dentystów stażystów – 0,0%. W kontekście formy zatrudnienia 44,4% respondentów pracowało na umowę o pracę, 42,8% na kontrakt (umowę cywilnoprawną), zaś pozostałe 12,8% zadeklarowało inne formy.

Najczęstszymi miejscami wykonywania praktyki były szpitale (64,4%) i poradnie (18,5%). Kolejne grupy to osoby prowadzące prywatne gabinety lekarskie (7,0%) lub stomatologiczne (4,6%). W instytucjach badawczych lub akademickich zatrudnionych było 1,7% badanych, natomiast 0,7% pozostawało chwilowo poza zawodem. Inne miejsca pracy wskazało 3,1% respondentów.

W zakresie przynależności do izb lekarskich 20,8% badanych należało do Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie, 9,7% do Śląskiej Izby Lekarskiej w Katowicach, 9,3% do Dolnośląskiej Izby Lekarskiej we Wrocławiu, 8,4% do Okręgowej Izby Lekarskiej w Łodzi, a 8,0% do Okręgowej Izby Lekarskiej w Krakowie. Członkowie pozostałych izb lekarskich stanowili mniejsze grupy, z których każda liczyła mniej niż 7% uczestników.

W tej kadencji samorządu jako Ośrodek Badań i Analiz opieramy się na danych i dostarczane przez nas informacje opierają się na danych, nie są subiektywnym „widzimisię”, staramy się słuchać głosu środowiska, słuchać głosu pacjenta. Nigdy w Polsce nie było tak dużego responsu na zadane pytania, jeśli chodzi o grupę lekarską. Być może również dlatego, że wynagrodzenia jest to temat zawsze gorący. Grupy, które odpowiadały na pytania są bardzo zróżnicowane pod kątem płci, wieku, oddając de facto mniej więcej tak, jak wygląda to w całej grupie lekarzy i lekarzy dentystów  – powiedział dr n. med. Artur Drobniak – dyrektor COBIK NIL.

Jest to prawdopodobnie największe badanie na grupie lekarzy w historii Polski. Badanie to trafiło na podatny grunt, trwało ono niecały miesiąc, ponad 7.5 tys. lekarzy wzięło udział w naszym badaniu. Realizowaliśmy je w oparciu o Centralny Rejestr Lekarzy – powiedział Artur Białoszewski, ekspert COBIK NIL.

Wnioski

Raport „3XM” przygotowany przez Naczelną Radę Lekarską (NRL) rzuca światło na kluczowe problemy związane z wynagrodzeniami i warunkami pracy lekarzy w Polsce. Jego powstanie to odpowiedź na publiczną debatę, w której kwestie zarobków lekarzy zostały wykorzystane do celów politycznych, często bez uwzględnienia rzeczywistego kontekstu finansowego i organizacyjnego ich pracy.

Kluczowe wnioski z badania

• W badaniu uczestniczyło 7605 lekarzy o zróżnicowanym wieku i doświadczeniu, co zapewniło szeroką perspektywę na proponowane zmiany.
• Elastyczność i stabilność: Większość respondentów (61%) uważa, że kontrakty medyczne finansowane przez NFZ powinny zostać zachowane ze względu na ich elastyczność.
• Zalety i obawy związane z umową o pracę: Lekarze dostrzegają korzyści związane z tą formą zatrudnienia, ale obawiają się m.in. ograniczenia elastyczności i możliwości dodatkowych zarobków.

Wypalenie zawodowe

Prezes NRL Łukasz Jankowski zwrócił uwagę na alarmujący poziom wypalenia zawodowego wśród lekarzy – dotyczy on ponad 50% środowiska. Wskazał na konieczność poprawy warunków pracy, ochrony prawnej i organizacji systemu, by przeciwdziałać temu zjawisku.

Wyzwania i potrzeba reform

Raport podkreśla, że wyższe wynagrodzenia nie wystarczą do poprawy sytuacji w publicznej opiece zdrowotnej. Niezbędne są zmiany organizacyjne, które zapewnią:

• Adekwatną ochronę socjalną.
• Elastyczność zatrudnienia.
• Wsparcie prawne i psychologiczne.
• Jasne regulacje dotyczące czasu pracy i odpowiedzialności zawodowej.

Perspektywy

Model „3XM” może być ważnym krokiem w kierunku poprawy warunków pracy lekarzy, ale jego sukces zależy od wprowadzenia równoległych reform organizacyjnych i finansowych. Tylko kompleksowe podejście do problemów systemu może zwiększyć atrakcyjność publicznej opieki zdrowotnej i zatrzymać specjalistów w sektorze publicznym.

Zachęcamy Państwa do zapoznania się z raportem (jest on dostępny w załączniku poniżej) oraz odwiedzenia strony Ośrodka Badań i Analiz NIL, gdzie odnajdziecie Państwo wcześniejsze raporty.

fot. Karolina Baryzel/ NIL